Badania archeologiczne na Placu Kościelnym w Broku zbliżają się ku końcowi, gdyż ukończona została główna magistrala kanalizacyjna okrążająca plac. W związku z tym możliwe stało się sformułowanie pierwszych konkluzji, które w formie prezentacji zaprezentowano na spotkaniu w ZPPO w Broku, dnia 17 października 2012 roku.

Rozpoczynając badania archeolodzy mieli nadzieję na uchwycenie horyzontu chronologicznego, związanego z osadnictwem wczesnośreniowiecznym na tym obszarze. Najwcześniejsze wzmianki wymieniające Brok i istniejący tam gród, pochodzą bowiem z dokumentów Konrada Mazowieckiego i datowane są na początek XIII wieku. Z okresu tego nie odnaleziono jednak nawet jednego zabytku, co sugeruje że osada musiała być zlokalizowana w innym miejscu, a badany obszar wyłączony był z aktywnej eksploatacji - najpewniej porośnięty był lasem. Śladów osadnictwa należałoby więc szukać na obszarze pomiędzy Placem Kościelnym, a Pałacem biskupim. W strefie tej znajdują się ulice Stare Miasto i Komorówka, które sugerują że to tam należałoby szukać reliktów grodziska.

Interesującym odkryciem są natomiast ślady osadnictwa dużo starszego, które można datować na schyłek okresu halsztackiego, lub początek lateńskiego, a więc około 2400 lat temu. Najbardziej charakterystycznym typem obiektów z tego horyzontu są paleniska, w których natrafiono na okruchy silnie przepalonych kości, a w ich pobliżu fragmenty skorup ceramicznych oraz wióry krzemienne.

Najstarsze nowożytne znaleziska można datować na schyłek XV i początek XVI wieku. W okresie tym wykarczowano las w obrębie późniejszego Placu Kościelnego, a uzyskany w ten sposób obszar wykorzystano, jako pola uprawne. W spągu warstwy uprawnej udało się uchwycić ślady orki wykonanej najpewniej za pomocą radła. Bezpośrednio na stropie tej warstwy zaczynają się pojawiać niwelacje zawierające domieszkę gruzu ceglanego oraz znaczną ilość silnie rozdrobnionego materiału ceramicznego. Jest to zapewne poziom lokacji miasta, która według źródeł pisanych nastąpiła w początkach XVI wieku. Powyżej zarejestrowano liczne nawarstwienia związane z rozwojem miasta od XVI do XIX wieku.

Ciekawostką jest odkrycie jamy grobowej z okresu II Wojny Światowej. Pochowano w niej prawdopodobnie żołnierza radzieckiego wraz z rzeczami osobistymi – łyżka, portfel, pasek, zegarek.

Więcej zdjęć w galerii: Prezentacja wstępnych wyników badań archeologicznych Placu Kościelnego